Το Τζαμί του Φαΐκ Πασά (Ιμαρέτ) στην Άρτα: Ένα μνημείο με πολυτάραχη ιστορία

Σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από την Άρτα, στην περιοχή Μαράτι, βρίσκεται το Τζαμί του Φαΐκ Πασά, γνωστό και ως Ιμαρέτ. Κτίστηκε στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα από τον Φαΐκ Πασά, τον πρώτο Οθωμανό κατακτητή της Άρτας (1449), ο οποίος θέλησε να αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην περιοχή.

Το τζαμί είναι χτισμένο με υλικά από παλαιότερες κατασκευές, όπως ο βυζαντινός ναός της Παρηγορήτισσας, η αρχαία Νικόπολη και διάφορα αρχαία κτίσματα της Αμβρακίας. Αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι πιθανόν να θεμελιώθηκε πάνω στα ερείπια βυζαντινού ναού αφιερωμένου στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Ο Φαΐκ Πασάς ίδρυσε ένα ευρύτερο κτιριακό συγκρότημα γύρω από το τζαμί, το οποίο περιελάμβανε ιμαρέτ (πτωχοκομείο), μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο), χάνι και χαμάμ. Το ιμαρέτ παρείχε στέγη και τροφή σε φτωχούς κατοίκους, δίνοντας το όνομά του στην περιοχή («Μαράτι»).

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, το τζαμί αποτέλεσε θέατρο σημαντικών μαχών. Στις 14 Νοεμβρίου 1821, ο Μάρκος Μπότσαρης με 300 άνδρες οχυρώθηκε στο τζαμί, μαζί με άλλους οπλαρχηγούς, όπως ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Την επόμενη μέρα, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν σφοδρό κανονιοβολισμό, προκαλώντας απώλειες και αναγκάζοντας πολλούς Έλληνες στρατιώτες σε υποχώρηση. Ο Μπότσαρης και ο Καραϊσκάκης παρέμειναν στο τζαμί, αποκρούοντας τις επιθέσεις μέχρι την άφιξη ενισχύσεων υπό τον Νότη Μπότσαρη, οπότε και οι Τούρκοι απωθήθηκαν προς την Άρτα.

Μετά την απελευθέρωση της Άρτας, το τζαμί μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Ρώσο. Το 1938, ανακηρύχθηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο με βασιλικό διάταγμα.